Tworzysz oprogramowanie, pracujesz na B2B? Sprawdź, czy opłaci Ci się IP Box – nowa ulga podatkowa

Każdy programista, którego zadaniem jest tworzenie oprogramowania prowadzi prace rozwojowe, a zatem jego działalność może być uznana za badawczo-rozwojową. A każda część programu (fragment kodu) jest… utworem (wg ustawy o prawie autorskim) i może stanowić prawo własności intelektualnej. Jakie to daje benefity? Przede wszystkim – możliwość skorzystania z ulgi podatkowej IP Box.

Radca Prawny Mateusz Chabrowski. Partner w Kancelarii Radców Prawnych Chabrowski i Partnerzy. Z IP Boxem pracuje od początku jego wprowadzenia w 2019 roku, przeprowadzając z sukcesem setki wdrożeń. Doradza zarówno pojedynczym programistom, jak i softwarehous’om oraz innym podmiotom w zakresie prawa autorskiego, prawa nowych technologii oraz szeroko rozumianego prawa IT. Specjalizuje się w obsłudze prawnej spółek prawa handlowego i gospodarczego.

Czym jest ulga IP Box?

Z początkiem roku 2019 do polskiego systemu prawnego wprowadzona została nowa ulga podatkowa – IP Box. Korzystanie z niej powoduje, że dochody osiągane ze sprzedaży wytworzonych bądź ulepszonych tzw. „kwalifikowanych praw własności” podlegają opodatkowaniu preferencyjną stawką wynoszącą 5%.

Warunkiem koniecznym do skorzystania z IP Box jest prowadzenie działalności badawczo-rozwojowej bezpośrednio związanej z wytworzeniem, rozwinięciem lub ulepszeniem prawa własności intelektualnej.

Kto może skorzystać z ulgi IP Box?

Z ulgi IP Box można skorzystać, gdy:

• prowadzona jest działalność gospodarcza (zawarta została umowa B2B) lub spółka osobowa lub prawa handlowego,
• prowadzona jest działalność badawczo-rozwojowa,
• wytwarza się w ramach tej działalności kwalifikowane IP (kwalifikowane prawo własności intelektualnej),
• prowadzi się odrębną ewidencję umożliwiającą zweryfikowanie podjętych działań w ramach tworzenia IP,
• komercjalizuje się efekty swoich prac, osiągając dochody z: opłat lub należności wynikających z umowy licencyjnej, sprzedaży kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, a także z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej uwzględnionego w cenie sprzedaży produktu lub usługi.

Ustalmy zatem w pierwszej kolejności, czym jest działalność badawczo-rozwojowa oraz kwalifikowane IP.

Czym jest działalność badawczo-rozwojowa?

Zgodnie z art. 5a pkt 38 ustawy o PIT, za działalność badawczo-rozwojową uznaje się działalność twórczą, która obejmuje prace rozwojowe lub badania naukowe podejmowane w sposób systematyczny i przyczyniające się do zwiększenia wiedzy i wytworzenia nowych rozwiązań.

Prace rozwojowe, o których mowa w powyższej definicji, to wszelkie czynności polegające na wykorzystywaniu posiadanej wiedzy do tworzenia innowacyjnych rozwiązań oraz ich ulepszania, które nie mają charakteru okresowego i rutynowego. Natomiast badaniami naukowymi określa się badania o charakterze oryginalnym przyczyniające się do osiągnięcia nowej wiedzy i umiejętności. Podsumowując, wbrew powszechnej opinii, która jest powtarzana przez wiele osób z branży, każdy programista, którego zadaniem jest tworzenie oprogramowania (za wyjątkiem osób, które jedynie w powtarzalny sposób usuwają błędy w kodzie – co jest rzadkością) prowadzi prace rozwojowe, a zatem jego działalność może być kwalifikowana jako badawczo-rozwojowa.

Czym są kwalifikowane prawa własności intelektualnej?

Ustawy podatkowe zawierają listę takich praw. I są to: patenty, prawa ochronnych na wzór użytkowy, prawa z rejestracji wzoru przemysłowego, prawo z rejestracji topografii układu scalonego. Dotyczy to także praw z rejestracji produktu leczniczego i weterynaryjnego (dopuszczonych do obrotu) oraz autorskiego prawa do programu komputerowego. Nas interesuje najbardziej autorskie prawo do programu komputerowego.

Na ten moment brakuje konkretnych ustaleń w zakresie jednolitej definicji programu komputerowego.

Według akapitu 81. objaśnień do IP Box, „ze specjalistycznej literatury i praktyki budowania i stosowania programów komputerowych można również wywnioskować, że za program komputerowy często uważany jest zestaw instrukcji (rozkazów) przeznaczonych do użycia bezpośrednio lub pośrednio na komputerze w celu osiągnięcia określonego rezultatu. Zbiór wspomnianych instrukcji może być wyrażony znakiem językowym, symbolami matematycznymi lub nawet znakami graficznymi. Elementy programu komputerowego chronione prawem autorskim to przede wszystkim:

• forma programów (rozumiana jako określone przedstawienie zarówno kodu, jak i instrukcji), a więc informacje zawarte w kodzie źródłowym programu komputerowego, w opisie procedur operacyjnych, zestawieniu danych, w informacjach konwersacyjnych i dialogowych. Wszystkie powyższe elementy zaliczane są do elementów twórczych, co uzasadnia ich ochronę przez prawo autorskie,
• interfejsów (oparta na analogicznych podstawach, jak ochrona innych składników programu) – gdy informacje, które zostały uzyskane na podstawie dekompilacji danego interfejsu nie pozwalają na opracowanie interfejsu zastępczego, to w takiej sytuacji należy wykreować możliwość przeniesienia interfejsu do innego kompatybilnego programu, gdyż sam interfejs nie stanowiłby samodzielnego przedmiotu ochrony.”

Co więcej, orzecznictwo i doktryna prawa autorskiego w tej kwestii są zgodne:

• przedmiotem ochrony prawa autorskiego mogą być poszczególne elementy lub nawet krótkie fragmenty (urywki) programu, jeśli tylko one same spełniać będą wymogi podane w art. 1 ust. 1 ustawy o PAIPP, tj. elementy programu jako takiego, a więc instrukcje działania dla komputera lub ich zestawy (wyr. TS z 22.12.2010 r., C- 393/09, Bezpećnostni softwarova asociace, ECLI:EU:C:2010:816),
• do programów komputerowych stosuje się również wyrażoną w art. 1 ust. 3 ustawy o PAIPP zasadę, że chronione są także dzieła w postaci nieukończonej. np. wersja pre-alfa. alfa lub beta programu, wydanie testowe lub demonstracyjne (A. Michalak (red.), Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Komentarz, Warszawa 2019 – art. 74).

Wobec tego, zgodnie z doktryną prawa autorskiego każda część programu (fragment kodu) jest utworem w rozumieniu art. 74 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych i może stanowić kwalifikowane prawo własności intelektualnej.

Oferty pracy z

Na co zwrócić uwagę w umowie z kontrahentem?

W każdej umowie, której przedmiotem jest świadczenie usług programistycznych należy zadbać pod kątem IP Boxa o:

• poprawnie określony zakres czynności, które są na podstawie umowy wykonywane,
• brak znamion stosunku pracy,
• dobrze skonstruowaną klauzulę przeniesienia majątkowych praw własności intelektualnej do tworzonego oprogramowania, w tym praw zależnych od niego za wynagrodzeniem (warunek konieczny – w przypadku zapisu mówiącego, że przeniesienie następuje nieodpłatnie, umowa będzie wymagała podpisania aneksu).

Kiedy można skorzystać z ulgi?

Ulga IP Box rozliczana jest w zeznaniu rocznym, w którym wskazujemy kwotę przychodów kwalifikowanych objętych preferencyjną stawką podatku – dotychczas nie było możliwe stosowanie 5% stawki IP Box do wyliczania miesięcznych zaliczek na podatek. Wychodząc naprzeciw trudnościom spowodowanym epidemią, ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie możliwości zastosowania 5% stawki już przy wyliczaniu zaliczek na podatek. To nie powoduje zamrożenia waszych środków poprzez uiszczanie zaliczek na podatek z uwzględnieniem stawki 19% w sytuacji, w której przychody te od początku kwalifikujemy do 5% stawki podatku, ale jest to rozwiązanie rzadko praktykowane.

Kiedy z IP Boxa opłaca się korzystać, a kiedy nie?

Preferencyjną stawkę podatku można zastosować do tzw. dochodu kwalifikowanego. Dochód ten to iloczyn całego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej i tzw. wskaźnik NEXUS.

Wskaźnik ten oblicza się z poniższym wzorem:

Gdzie poszczególne litery oznaczają koszty faktycznie poniesione przez przedsiębiorcę na:

a – prowadzoną bezpośrednio przez podatnika działalność badawczo-rozwojową związaną z danym prawem,

b – nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z danym prawem od podmiotów niepowiązanych,

c – nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z danym prawem od podmiotów powiązanych,

d – nabycie przez podatnika kwalifikowanego prawa własności intelektualnej.

Podsumowując powyższy wzór można stwierdzić, że:

1. Im więcej kosztów dot. działalności badawczo-rozwojowej jest związanych z działalnością B+R, którą programista prowadził we własnym zakresie (litera a, o której szerzej poniżej) lub nabywał wyniki takich prac od podmiotów niepowiązanych, tym wyższa jest wartość wskaźnika NEXUS (a w konsekwencji również wysokość kwalifikowanego dochodu, który podlega opodatkowaniu obniżoną stawką).
2. Natomiast im więcej programista będzie nabywał wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z danym prawem od podmiotów powiązanych oraz kwalifikowanych praw własności intelektualnej, wartość wskaźnika będzie ulegać zmniejszeniu (a w konsekwencji niższa będzie również wartość kwalifikowanego dochodu podlegającego preferencyjnemu opodatkowaniu w ramach IP Box).

Należy stwierdzić, że w typowej działalności programisty ponosi on tylko koszty spod litery a, zatem wielkość kwalifikowanego dochodu, który podlega opodatkowaniu obniżoną stawką jest zawsze wysoka.

W tym miejscu należy stwierdzić, że w wydanych do tej pory indywidualnych interpretacjach podatkowych Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej zgodził się z programistami, że do litery a wzoru NEXUS (czyli do kosztów bezpośrednich) można zaliczyć poniższe wydatki:

• szkolenia i kursy branżowe,
• literatura branżowa,
• koszty użytkowania pojazdu,
• leasing pojazdu,
• amortyzacja pojazdu,
• sprzęt komputerowy (komputer, laptop),
• usługi księgowe,
• meble biurowe,
• materiały biurowe, akcesoria komputerowe,
• usługi telekomunikacyjne,
• opłaty za Internet,
• licencje na oprogramowanie,
• rower – zakup i eksploatacja,
• składki na ubezpieczenie społeczne księgowane do kosztów (nieodliczone od zaliczki PIT).

Tym samym z IP Boxa warto skorzystać, kiedy:

• większość naszych obowiązków związanych jest z tworzeniem oprogramowania;
• większość naszych dochodów pochodzi z komercjalizacji oprogramowania (jego sprzedaży, co jest związane z pkt 1 powyżej),
• ponosimy któreś z przykładowych kosztów wskazanych powyżej,
• nasza umowa spełnia lub może zostać dostosowana do wymogów IP Boxa,
• jesteśmy w stanie ewidencjonować to, co jest tworzone co miesiąc w ramach świadczonych usług,
• uzyskaliśmy pozytywną interpretację Dyrektora KIS, w której został poprawnie i prawdziwie opisany zakres naszej działalności.

Zakładając, że w roku podatkowym osiągnięto dochód z tytułu zbycia majątkowych praw własności intelektualnej do oprogramowania i wyniósł on 100 000 zł, a kosztów określonych w literze poniesiono 5000 zł, oszczędność w stosunku do podatku liniowego będzie wynosiła 14 000 zł.

Odradzamy korzystanie z IP Boxa w momencie, kiedy:

• rozliczamy się na ryczałcie (ryczałt wyklucza IP Boxa),
• wykonujemy dużo czynności pobocznych, niezwiązanych z programowaniem, co prowadzi do przyjęcia, że dochód uzyskiwany z tytułu z komercjalizacji oprogramowania jest niski,
• ponosimy dużo kosztów wskazanych w literach c i d wzoru wskaźnika NEXUS,
• nie jesteśmy w stanie jasno określić zakresu swojej działalności, ewentualnie staramy się nagiąć rzeczywistość, aby się zmieścić w zakresie ulgi IP Box.

Podsumowując, aby zacząć bezpiecznie korzystać z ulgi IP Box, należy dokładnie przeanalizować profil swojej działalności, swoje umowy z kontrahentami oraz uzyskać pozytywną interpretację indywidualną wydaną przez Dyrektora KIS.

W razie jakichkolwiek pytań dotyczących ulgi IP Box, zapraszam do zadawania ich w komentarzach.

Zdjęcie główne artykułu pochodzi z unsplash.com.